Napulj (7. deo)

 

PESTUM

 

   Jedan dan rešili smo da odmorimo od Starog Rima i da se prebacimo na Staru Grčku, te smo vozom otišli do stotinak kilometara udaljenog Pestuma. To je antički grčki grad, koji se nekada zvao Posejdonija, a kome su Rimljani promenili ime u Pestum. Osnovali su ga u 7. veku pne dorski kolonisti iz Sibarisa. Stari Grci su bili poznati po osnivanju kolonija van helenske teritorije. Negde u 8. veku pne naselili su veliki deo južne Italije, koja je u to vreme bila poznata kao Magna Grecija, tj. Velika Grčka.

Pestum Neptunov hram.

   Posejdonija je bila važan grad Magna Grecije, poznat u antici po gajenju ruža, proizvodnji keramike i svojim hramovima. Zbog tih hramova smo i došli. Da budem sasvim precizan, zbog tri odlično očuvana svetilišta. Najstariji među njima je tzv. Hram bazilika iz 560 – 520. pne. U pitanju je peripter u dorskom stilu sa 9 x 18 stubova (peripter – stubovi potpuno okružuju objekat). Ovaj hram ima pronaos (trem), celu (glavnu prostoriju) i aditon (najsvetije mesto, recimo kao oltar). Naziv “bazilika” dat mu je što je cela redom od sedam stubova podeljena na dva broda.

Hram Bazilika.

   Oko 500. pne podignut je hram Atine. Takođe se radi o dorskom peripteru, ali sa 6 x 13 stubova. On je zanimljiv zato što se kod njega prvi put pojavila kombinacija dorskih i jonskih stubova. Spoljnu kolonadu čine dorski stubovi, dok jonski okružuju pronaos.

Hram Atine.

   Najmlađi je Neptunov hram iz oko 460. pne. I ovde se radi o dorskom peripteru (14 x 6 stubova). Cela je podeljena sa dva reda od po 7 stubova. Ima pronaos, a na suprotnoj strani opistodom, tj. deo u kome se nalazila riznica i u koju su pristup imali samo sveštenici.

Neptunov hram.

   Sva tri hrama su izvanredna, fenomenalna! Ima po lokalitetu i da se vidi štošta iz rimskih vremena, kao što su: deo amfiteatra, buleterion (zdanje za sastanke gradskih vlasti), heroon i eklesiasterion. Heroon je spomenik posvećen nekom heroju, u ovom slučaju mitskom osnivaču grada. Eklesiasterion je bio predviđen za okupljanje narodne skupštine. On mi je bio interesantan, pošto tako nešto do sada nisam video. Radi se o potpuno pravilnoj kružnoj građevini sa desetak redova sedišta. Sva ta rimska ostavština je ok, ali ipak je to skromno. Da budem iskren, posle obilaska Pompeja suludo je posvetiti ozbiljniju pažnju Pestumu iz rimskog doba.

Amfiteatar.

Heroon.

Eklesiasterion.

   Pestum ima i muzej u kome su smeštene metope sa Herinog hrama, koji se nalazio na ušću reke Sele, svega par kilometara od lokaliteta. Inače, metope su ploče sa reljefima i one su krasile frizove antičkih hramova. Odlični su ti reljefi, ali glavna atrakcija ovog muzeja su freske iz tzv. Groba ronioca. Na ploči koja pokriva grob nacrtan je čovek koji skače u vodu, dok je na stranicama prikazan simpozijum. Simpozijum u današnje vreme zvuči ozbiljno, naučno, a, u stvari, sa starogrčkog može da se prevede kao “piti zajedno”, što znači da su u antičko doba to bile, zapravo, pijanke. Na simpozijumima su učestvovali isključivo muškarci, kako je i prikazano na  Grobu ronioca. Iako nema nikakvih eksplicitnih scena, te predstave deluju prilično pederski. Freske iz ove grobnice nismo videli, jer se restauriraju, tako da smo morali da se zadovoljimo jednim drugim oslikanim grobom. Reč je o grobnici koja je ilegalno otkopana i koju je policija zaplenila prilikom pokušaja da se iznese iz Italije.

Metopa sa Herinog hrama.

Freske iz zaplenjene grobnice.