KOPČANI & MIKULČICE
Nakon
Devina uputili smo se ka selu Kopčani. Ono se nalazi nedaleko od reke Morave,
koja na tom delu razdvaja Slovačku i Češku. Tu smo došli zbog kapele posvećene
sv. Margariti. Pomenuta kapela se nalazi van sela i da bismo do nje došli
morali smo da se parkiramo oko kilometar od ove bogomolje, a onda pešaka preko
njiva. Kapela sv. Margarite je jedina sačuvana velikomoravska građevina. Radi
se o maloj jednobrodnoj crkvi sa pravougaonom apsidom. Zbog kasnijih prepravki
dugo se mislilo da je u pitanju poznije zdanje. Do tog zaključka se došlo, pre
svega, zbog gotskih prozora i ulaza. Međutim poslednja istraživanja su
ustanovila da je iz 9. veka. I tako je to sada jedina sačuvana velikomoravska
crkva.
 |
| Kapela sv. Margarite, Kopčani. |
Crkva u Kopčanima, kako sam već spomenuo,
nalazi se nedaleko od Morave, tik uz granicu sa Češkom, i ona je, zapravo, deo
velikog i poznatog lokaliteta Mikulčice, od koga je udaljena 1,6 km. Odmah
nakon razgledanja kapele sv. Margarite otišli smo u Mikulčice. Ovaj lokalitet
je bez svake sumnje najveće, najpoznatije i najbolje istraženo velikomoravsko
arheološko nalazište. U pitanju je ozbiljan grad koji se prostirao na nekoliko
moravskih ostrva. Naselje je bilo utvrđeno moćnim zemljanim bedemom sa drvenom
palisadom i šančevima ispunjenim vodom. Nakon što je reka Morava kanalisana
lokalitet se našao na suvom. Negde od sredine prošlog veka krenulo se u
sistematska istraživanja ovog drevnog slovenskog grada. Arheološke kampanje su
se ređale godinu za godinom i do sada je istražen dobar deo lokaliteta. Ne
verujem da je ijedno drugo arheološko nalazište u bivšoj Čehoslaovačkoj
doživelo tako velika iskopavanja.
 |
| Mikulčice. |
Osim brojnih drvenih kuća, odbrambenih
bedema, mostova, stotine i stotine grobova otkriveno je i desetak crkava. U
stvari, od pomenutih svetinja sačuvani su samo njihovi kameni temelji. Osnove
tih crkava su različite, od malih jednobrodnih sa kvadratnom ili polukružnom
apsidom, pa do velike bazilike na najvišoj tački ostrva, koja je najverovatnije
služila kao episkopska katedrala. Zanimljive su i tri rotonde, od kojih je
jedna imala dve spoljne apside, a jedna četiri unutrašnje. Osim crkava, kamene
temelje je imala i tzv. palata, tj. pravougaona građevina dimenzija 26 x 11 m.
 |
| Mikulčice. |
Iznad jedne od crkava (br. 2) podignut je
veliki moderni čelični objekat u kome je smešten mali muzej sa
najreprezentativnijim artefaktima iskopanim u Mikulčicama. Tu sam pazario i par
knjiga o ovom lokalitetu i listajući ih zapanjio sam se fotografijama sa tih
starih iskopavanja. Da budem precizniji, iznenadio sam se kako je dobro bila
sačuvana drvena arhitektura na ovom nalazištu. Potpuno celi stubovi kuća,
mostova, ograde od pletera itd. Osim toga na tim crno belim fotkama vide se i
kompletni čamci monoksili (izdubljeni iz komada debla), ribarske vrške, drvena
vedra i kutlače i sl. Mislio sam da drveni predmeti ne mogu da opstanu u ovom
delu Evrope, ali prevario sam se. Moravski mulj je odlično konzervirao ove
artefakte.
Lokalitet se nalazi u prijatnom prirodnom
okruženju. Oko njega su šume i moravski rukavci. Ambijent kakav se i očekuje od
nekadašnjeg naselja drevnih Slovena. Šta da kažem za Mikulčice? Ne znam
ni sam! Nama trojici je bio zanimljiv i uživali smo bazajući po njemu, ali mi
nismo merodavni. Kao što već rekoh, arheolozi smo i svaki od nas se interesovao
za Stare Slovene i naravno da nam je ovo bilo interesantno. Da budem iskren,
zbog ovog smo najviše i zapucali u Češku. Dobro, priznajem i zbog češkog piva.
Kako bilo da bilo, realno u Mikulčicama nema bogzna šta da se vidi, osim za one
koji se pale na arheologiju i Slovene. Za to su krivi i ljudi koji se staraju o
ovom lokalitetu. Mogle bi tu da se naprave replike nekih kuća, mostova, bedema
i da tako bude zanimljivije i običnim posetiocima.
 |
| Mikulčice. |
Zaboravih da spomenem da smo se tokom ovog
dana na kratko zaustavili i u mestu Holič, da bacimo pogled na Holički zamak i
da se osvežimo kojim pivom. Na mestu Holičkog zamka nalazilo se drveno
utvrđenje, pošto je tu bila granica između Moravske i Ugarske. Nakon mongolske
invazije 1241. godine Arpadovići su krenuli sa izgradnjom kamene tvrđave, koja
je vekovima prepravljana, tako da danas ima barokni izgled. Iako važi za
spomenik kulture u izuzetno je lošem stanju.
 |
| Holički zamak. |
U Holič smo zastali i zbog ovdašnjih megalita.
U pitanju su praistorijski kameni blokovi postavljeni u dvorištu tzv. Zanatskog
doma. Oni su bili deo kultnog kompleksa koji se nalazio na jednom brdu prečnika
60 m. Ovo brdo je bilo okruženo sa dva šanca. Spoljni rov je bio 7 m širok i 5
m dubok, a prečnik unitrašnjeg je iznosio 23 m. U sredini se nalazio centralni,
najveći megalit, visok 6,8 m (4,5 m nad zemljom), koji je bio okružen sa 21
manjih. Nešto na foru Stonhendza. Neki od ovih kamenova bili su ukrašeni
zanimljivim urezima, koji su, nažalost, danas slabo vidljivi.
 |
| Holički megaliti. |
Нема коментара:
Постави коментар