Napulj (1. deo)

 

NAPULJ

 

   Antička istorija me zanima, a posebno istorija starog Rima. Mogu reći da taj period prošlosti prilično dobro poznajem. Dok sam se bavio arheologijom iskopavao sam više antičkih naselja, nekropola, kao i jednu rimsku vilu rustiku. Tokom svojih putovanja obišao sam bukvalno par stotina rimskih arheoloških nalazišta. Sve je to lepo, ali nije kompletirano dok se ne vidi najbolji lokalitet od svih – Pompeje. Zbog toga sam rešio da otputujem u Napulj, odakle je lako posetiti Pompeje, kao i još par drugih arheoloških nalazišta.

   Sa mnom su krenula još četvorica prijatelja, sa kojima sam do sada mnogo puta lutao po belom svetu. Inače, samo jedan od njih nije završio arheologiju, mada i on ima više nego pristojno znanje iz antičke istorije. Avionom smo odleteli u Rim, a zatim se vozom odvezli do Termini stanice, gde smo prešli u voz za Napulj. Još u Beogradu smo iznajmili dva stana u Napulju i nakon što smo u njima malo predahnuli krenuli smo sa upoznavanjem ovoga grada.

   Prvi utisak je štroka, đubre na sve strane, beskućnici i imigranti koji su okupirali železničku stanicu, pacovi, oronule fasade, ali u isto vreme i veličanstvene, raskošne zgrade i neka atmosfera koja mi je baš prijala. Napulj je prava metropola i posle Rima i Milana treći je po veličini italijanski grad, sa skoro milion stanovnika u užem gradskom jezgru i preko tri miliona sa pripadajućim naseljima.

   Osnovali su ga grčki kolonisti u prvom milenijumu pre nove ere i dali mu ime Neapolis (Novi grad). Bio je jedan od važnijih gradova Magna Grecije (Velike Grčke), tj. južne Italije u kojoj su se naselili stari Grci. Kasnije je usledilo jačanje Rima i Napulj je postao deo ove moćne imperije. Nakon propasti Zapadnog rimskog carstva zauzeli su  ga Germani Ostrogoti. Od 563. godine je pod vizantijskom vlašću. Nakon što je 751. godine propao Ravenski egzarhat, tj. vizantijska ispostava na Apeninskom poluostrvu, stvoreno je Napuljsko vojvodstvo. Godine 763. vojvoda Stefan II otkazao je vernost Carigradu i okrenuo se papi.

   Tokom 12. veka Normani su stekli veliki uticaj u južnoj Italiji i 1137. godine Napulj je došao pod njihovu vlast i postao deo Kraljevine Sicilije. Posle tzv. Sicilijanskog večernja (pobuna protiv Francuza) Kraljevina Sicilija podeljena je na dva dela i ovaj grad je pripao Anžujcima. Dalje Napulj dolazi pod direktnu francusku vlast, a zatim postaje deo Španskog carstva. Špansku vladavinu Napuljom na kratko je prekinuo 1714. godine Karlo VI, car Svetog rimskog carstva, ali su ga Španci tokom Rata za poljsko nasleđe povratili. Godine 1738. Bečkim mirom ovaj kampanijski grad je pripao španskoj grani Burbona. Zatim ga je osvojio Napoleon i postavio svoga brata Žozefa za kralja. Na Bečkom kongresu 1815. godine stvoreno je Kraljevstvo dve Sicilije sa Napuljem kao glavnim gradom. Na kraju stupa na scenu Đuzepe Garibaldi i 1861. godine Napulj postaje deo Kraljevine Italije. Ovo je kratka, krajnje skarabudzena istorija Napulja, pošto se tu još svašta dešavalo.

   Obilazak Napulja započeli smo odlaskom do Porte Kapuane. Usput smo prošli pored velike, raskošne, ali potpuno devastirane istorijske zgrade suda, oko koje su se muvali kojekakvi klošari i narkomani, dok su po gomili smeća trčkarali pacovi. Odmah pored nje nalazi se pomenuta Porta Kapuana. To je velika renesansna kapija, flankirana sa dve kule – bastiona.

Porta Kapuana.

   Prošavši kroz nju izbili smo na Kastel Kapuanu, odnosno utvrđenje još iz 12. veka, koje je toliko puta prepravljano da danas ima izgled velike zgrade. Sada je u tom zdanju smešteno sedište nekakve gradske ili regionalne institucije. Prvu tvrđavu na ovom mestu podigao je Vilijam I sin Rožera II od Sicilije. Nju je proširio i pretvorio u svoju rezidenciju Frederik II od Hoenštaufovaca. U 16. veku španski namesnik Pedro Alvarez od Toleda ovde je smestio sud “Vicaria”. Tada su podrumi  služili kao zatvor. Na ulazu u ovu građevinu nekada se nalazio “Vicaria” stub, koji je korišćen za kažnjavanje i ponižavanje dužnika.

Kastel Kapuano.

   Ubrzo smo se našli u staroj četvrti Napulja sa uskim uličicama, popločanim velikim granitnim blokovima izlizanim od godina i godina gaženja po njima. Kuće i zgrade su stare, lepe i prilično ofucane. Na sve strane su istaknute zastave FK Napolija i slike raznih igrača ovog kluba i, naravno, Maradone, ali o tome kasnije.

   Na kratko smo se zadržali u crkvi Pio Monte dela Mizerikordia u kojoj je izložena Karavađova slika “Sedam milosrdnih dela”. Volim Karavađa, dobre su mu slike, a i biografija mu je totalno luda. Njegov kriminalni dosije bio je porilično debeo. Lutao je po Rimu sa svojom bandom, pljačkao i svašta radio, družio se sa prostitutkama, a nekima od njih možda je i bio makro. Zbog ubistva koje je počinio u Rimu pobegao je u Napulj.

Pio Monte dela Mizerikordia.

   Posetili smo i Napuljsku katedralu (Duomo di Napoli). Njenu gradnju započeo je Karlo I Anžujski (1266 – 1282), a završena je u 14. veku za vreme vladavine Roberta Napuljskog. Iako je posvećena Uspenju Bogorodice, u narodu je zovu katedrala sv. Đenara (Januarisa). Đenaro je bio episkop koji je tokom Dioklecijanovih progona 305. godine postradao u Kampaniji i ubrzo proglašen zaštitnikom Napulja. Ova katedrala je sjajna građevina bez ikakve dileme, ali meni je mnogo jači utisak ostavio baptisterij (krstionica) bazilike Sante Restitute iz 4. veka, koja se pripisuje Konstantinu Velikom. U taj baptisterij se ulazi iz katedrale. Oktagonalne je osnove, približno 7 x 7 metara. Na sredini je bazen -  krstionica, a na plafonu su fenomenalni, ali stvarno fenomenalni mozaici. Na njima su prikazane razne biblijske scene, kao i simboli jevanđelista (krilati čovek, lav, bik i orao). Odlični su! Po meni ne zaostaju za čuvenim ravenskim.

Napuljska katedrala.

Krstionica bazilike Sante Restitute.

   Probali smo i da uđemo u kapelu San Severo iz 16. veka, u kojoj je smešteno tridesetak umetničkih dela, od kojih se posebno izdvaja skulptura “Hrist pod velom”, Đuzepea Sanmartina iz 1753. godine. Svakako zanimljivo, ali nije imalo šanse da se  vidi zbog hordi turista koje svakodnevno opsedaju to mesto.

   Našu prvu šetnju po Napulju završili smo na trgu Dantea, koji sa jedne strane okružuje ogromna polukružna zgrada (eksedra). Na sredini trga nalazi se, naravno, spomenik ovom srednjovekovnom pesniku. Na kraju smo u nekoj piceriji isprobali napolitanske pice, koje od nadeva imaju samo paradajz i mocarelu, ali su izvrsne.

Trg Dantea.